Tăng liên kết, giảm chi phí logistics

Các chuyên gia cho rằng cần điều chỉnh quy hoạch gắn chặt với logistics nhằm phát huy thế mạnh của các địa phương sau sáp nhập vào TP.HCM – Ảnh: TỰ TRUNG
Tại tọa đàm “Phát triển thương mại và logistics TP.HCM” vừa diễn ra vào hôm 11-9, do báo Tuổi Trẻ phối hợp Sở Công Thương TP.HCM và Trường Tài năng UEH.ISB tổ chức, thuộc chuỗi hoạt động của “Diễn đàn Hiến kế phát triển công thương TP.HCM”, nhiều đại biểu cho rằng TP.HCM cần sớm quy hoạch lại, đầu tư hoàn chỉnh hạ tầng, có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư chuỗi logistics… nhằm phát huy lợi thế riêng của từng khu vục.
Cấp thiết chỉnh quy hoạch, hạ chi phí logistics
“Việc rất cấp thiết là cần điều chỉnh lại quy hoạch gắn chặt với logistics, phát huy điểm mạnh của Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu khi nhập vào TP.HCM mới”, ông Cao Hồng Phong, Phó tổng giám đốc Gemalink, chủ tịch Hiệp hội Logistics và cảng biển Bà Rịa – Vũng Tàu, nhấn mạnh tại tọa đàm.
Theo ông Phong, lợi thế TP.HCM trong không gian mới là rõ ràng. Nhưng để phát huy những lợi thế này, cần phân chia logistics thành hai mảng: nội địa (TP.HCM tập trung thương mại, dịch vụ, hạ tầng) và xuất khẩu (Bà Rịa – Vũng Tàu phát triển cảng biển), còn Bình Dương giữ vai trò sản xuất. Ngoài ra, phải quy hoạch lại hệ thống kho bãi, mở rộng các trung tâm logistics.
“Tôi cho rằng không thể phát triển độc lập theo kiểu mỗi doanh nghiệp ở từng vùng tự làm mà nên bắt tay hợp tác lẫn nhau, qua đó giúp giảm chi phí logistics nội địa lẫn xuất khẩu”, ông Phong nói và dẫn trường hợp nhiều đơn hàng gỗ xuất khẩu đi Mỹ đã được hỗ trợ, giải tỏa nhanh chóng trước thời điểm Mỹ áp thuế đối ứng.
“Nếu không có sự hợp tác này, chắc chắn nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ sẽ bị thiệt hại nặng”, ông Phong khẳng định và cho rằng trong bối cảnh mở rộng không gian mới của TP.HCM, nên có một tên cửa khẩu duy nhất cho toàn bộ cảng xuất nhập khẩu, vừa đảm bảo tính thống nhất của một trung tâm, vừa tiết kiệm chi phí logistics và chi phí vận hành cho doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Ngọc Hòa, chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, cũng cho rằng TP.HCM vốn mạnh về thương mại – dịch vụ và công nghiệp công nghệ cao. Khi hợp nhất thêm Bình Dương (trung tâm sản xuất công nghiệp phổ thông) và Bà Rịa – Vũng Tàu (logistics, cảng biển, dầu khí) sẽ tạo lợi thế tổng hợp từ sản xuất đến xuất khẩu.
Tuy nhiên để khai thác lợi thế, cần một cơ chế chính sách đồng bộ, logistics là một trong những trụ cột cần được quan tâm, giảm áp lực cho doanh nghiệp. “Phải hạ chi phí logistics, tăng ứng dụng công nghệ để nâng hiệu quả kinh tế”, ông Hòa nói và cho biết cộng đồng doanh nghiệp đang rất kỳ vọng chính quyền hai cấp vận hành hiệu quả, hỗ trợ kịp thời.
Cũng theo ông Hòa, điểm sáng là nghị quyết 98, các chương trình vay kích cầu, cũng như nhiều dự án nổi bật cũng đã được mở rộng sang Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu. Từ đó hỗ trợ nhiều lĩnh vực như cơ khí, điện tử, chuyển đổi xanh… và đặc biệt là dự án phát triển kho bãi logistics xanh sạch.

Với cảng nước sâu Cái Mép sau sáp nhập, TP.HCM mới có lợi thế phát triển cảng biển, phục vụ cho hoạt động xuất khẩu – Ảnh: Đ.H.
Phải giảm gánh nặng chi phí logistics
Ông Trương Tấn Lộc, giám đốc vùng logistics hệ thống Bách Hóa Xanh, cho biết mức độ hiện diện, số lượng cửa hàng và kho bãi cung ứng của hệ thống này tại TP.HCM và các địa phương Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) là tương đối khá.
Sau sáp nhập, mặc dù bản thân doanh nghiệp chưa gặp vấn đề đáng kể trong công tác giao hàng hay logistics ở Bà Rịa – Vũng Tàu và Bình Dương (cũ), nhưng việc vận chuyển trong nội ô TP.HCM đôi khi gặp tắc nghẽn vì mật độ giao thông lớn, cùng các quy định cấm xe tải vào nội thành vào một số khung giờ.
“Chúng tôi cũng linh hoạt giải quyết vấn đề này bằng giải pháp sắp xếp các khung thời gian giao nhận hàng phù hợp. Tuy nhiên, các mặt hàng như thực phẩm tươi cần có luồng xanh để việc vận chuyển thuận lợi hơn”, ông Lộc đề xuất.
Theo bà Lê Thị Thanh Trúc – trưởng phòng vận hành online Công ty CP Trung tâm thương mại Lotte Việt Nam, doanh nghiệp đang vận hành 4 đại siêu thị lớn tại TP.HCM cùng nhiều siêu thị ở các tỉnh thành khác. Song song với việc mở rộng hệ thống, đơn vị đã đẩy mạnh chuyển đổi số và đầu tư vào mảng kinh doanh trực tuyến.
Về dịch vụ giao hàng, doanh nghiệp triển khai phạm vi giao hàng trong bán kính 15 – 20km quanh siêu thị. Tuy nhiên, do nhiều khách hàng có nhu cầu giao xa hơn, từ năm ngoái doanh nghiệp đã hợp tác với các doanh nghiệp vận chuyển như Giao Hàng Nhanh và sắp tới là Viettel Post để phục vụ các đơn hàng ở khoảng cách 200 – 300km. Việc mở rộng này mang lại nhiều thuận lợi, giúp đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của khách hàng.
Ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, thừa nhận thực tế cho thấy chi phí cho logistics chiếm tới 17% tổng chi phí của doanh nghiệp, trở thành gánh nặng không thể chấp nhận với doanh nghiệp. Do đó, TP cần tập trung xử lý nút thắt lớn, đầu tư có trọng tâm để tạo hiệu quả gấp nhiều lần, thay vì dàn trải trong khi nguồn lực có hạn.
Để gỡ vướng, cơ quan này sẽ đề xuất TP thành lập tổ công tác với sự tham gia của các chuyên gia, sở ngành, hiệp hội để rà soát điểm nghẽn, tính toán ưu tiên và đưa ra giải pháp. Điều quan trọng là nhận diện đúng vấn đề, chọn cách làm phù hợp.
“Sau khi tập hợp ý kiến chuyên gia, TP.HCM có thể tự tin kiến nghị với lãnh đạo những giải pháp đột phá. Bởi logistics là điểm nghẽn nhưng cũng có thể biến thành cơ hội lớn cho TP.HCM mới, quan trọng nằm ở cách nhìn nhận và hành động kịp thời và hiệu quả”, ông Phương nói.
Định hình hệ thống logistics, tận dụng lợi thế từng vùng
Theo ông Lê Văn Danh – Phó giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, TP đang có đề án liên quan đến sắp xếp và định hình lại hệ thống logistics, bao gồm việc quy hoạch định hình các trung tâm logistics và đưa ra các giải pháp về cả thể chế, đào tạo nhân lực, chuyển đổi số, hạ tầng giao thông…
Khi ba tỉnh thành sáp nhập lại, TP.HCM mới cần phải tính toán lại một quy hoạch tổng thể logistics mới và bài bản, trong đó địa phương nào có lợi thế gì, sẽ tập trung phát triển lợi thế đó. Cụ thể, Bà Rịa – Vũng Tàu có lợi thế về cảng biển, sẽ cần tập trung phát triển logistics xuất khẩu.
Trong khi đó, TP.HCM và Bình Dương có lợi thế về thị trường nội địa, tiêu thụ hàng hóa hay khu công nghiệp, sẽ cần phát triển logistics gắn với các trung tâm mua sắm, chợ… để hàng hóa đến tay người tiêu dùng một cách nhanh nhất.
Các trung tâm này cũng phải có sự gắn kết, liên hoàn để tạo ra thuận lợi cho lưu thông hàng hóa. Bên cạnh đó cũng cần có sự phối hợp giữa doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp logistics và cả các hiệp hội.
Như vậy, khi đối diện với các vấn đề chung, chẳng hạn vấn đề thuế đối ứng, nhiều đối sách và giải pháp cấp thiết sẽ được tiến hành nhanh chóng, đẩy hàng hóa xuất khẩu đi nhanh nhất có thể.
Tăng nguồn thu lớn từ kinh tế đêm
Ông Nguyễn Tấn Hùng, Giám đốc phòng phát triển thị trường SATRA, cho biết du khách quốc tế thường tò mò về mô hình phân phối của chợ đầu mối nhưng chưa có cơ hội trải nghiệm.
“Kinh tế đêm không chỉ phục vụ tiêu dùng trong nước, mà còn có thể trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, góp phần quảng bá TP.HCM như một trung tâm thương mại sôi động cả ngày lẫn đêm”, ông chia sẻ.
Kinh tế đêm có tiềm năng mang lại nguồn thu lớn cho TP.HCM. Nổi bật như chợ đầu mối Bình Điền vốn hoạt động ban đêm. Theo ông, việc nâng cấp chợ này thành mô hình hiện đại sẽ vừa đáp ứng nhu cầu phân phối, vừa trở thành điểm nhấn du lịch về đêm.
Trong khi đó, ông Trương Tấn Lộc, Giám đốc vùng logistics hệ thống Bách Hóa Xanh, chia sẻ một trong những hoạt động quan trọng vào ban đêm của doanh nghiệp là tập trung vào hậu cần, góp phần bảo đảm nguồn cung hàng hóa cho ban ngày.
Bà Lê Thị Thanh Trúc, trưởng phòng vận hành online Lotte Việt Nam, cho biết đơn vị cũng đang đẩy mạnh tích hợp dịch vụ giải trí về đêm như rạp chiếu phim, khu vui chơi, ẩm thực, nhiều điểm hoạt động đến 22h – 23h để đáp ứng xu hướng “mua sắm kết hợp giải trí”.

Dòng xe container, xe tải… tại ngã tư Thủ Đức hướng vào cụm cảng Trường Thọ. Hoạt động vận chuyển gặp khó khiến chi phí của doanh nghiệp tăng cao – Ảnh: MINH HÒA
Logistics hoàn chỉnh, hàng Việt thêm cơ hội xuất khẩu
“Một trong những vấn đề doanh nghiệp đặc biệt quan tâm hiện nay là tìm kiếm giải pháp tăng trưởng và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong đó, logistics được xác định là lĩnh vực trọng tâm cần phát triển”, ông Nguyễn Tấn Hùng, Giám đốc phòng phát triển thị trường của Tổng công ty Thương mại Sài Gòn (SATRA), chia sẻ.
Theo ông Hùng, thông qua đầu tư và hợp tác, đặc biệt với Viettel, SATRA kỳ vọng mở rộng thị trường, trong đó có việc tiếp cận mạnh hơn các kênh bán lẻ tiềm năng tại Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, nay thuộc không gian mở rộng của TP.HCM.
Ngoài thị trường trong nước, doanh nghiệp cũng chú trọng đến các nước láng giềng, nổi bật là Campuchia, thị trường có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam và tiềm năng để hàng Việt Nam thâm nhập chính thống.
Về lâu dài, đây được đánh giá là thị trường nhiều triển vọng, đặc biệt trong lĩnh vực hàng tiêu dùng xuất khẩu. Trong chiến lược mở rộng, SATRA còn tận dụng lợi thế của Vissan, đơn vị thành viên đã tiếp cận được nhiều thị trường quốc tế.
Ngoài ra, Cofidec, công ty con chuyên xuất khẩu hải sản, hiện xuất khẩu hơn 70% sản lượng sang Nhật Bản và khoảng 20% sang châu Âu, mang lại lợi thế cạnh tranh rõ rệt. Song song đó tiếp tục đẩy mạnh mảng phân phối hàng hóa tại TP.HCM.
Để đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2025 ở mức 8% và hướng tới tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, doanh nghiệp xác định logistics phải trở thành trụ cột, đóng vai trò cầu nối để sản phẩm đến tay người tiêu dùng nhanh hơn với chi phí thấp hơn.
Tuy nhiên, do chi phí logistics đang chiếm khoảng 17% tổng chi phí của doanh nghiệp, vì vậy SATRA kỳ vọng việc hợp tác với Viettel trong xây dựng các trạm phân phối sẽ giúp tăng tốc độ luân chuyển hàng hóa và mở rộng thị trường trong nước và quốc tế.
Trong khi đó, ông Lê Văn Tòng, trưởng ban kinh doanh trực tuyến Saigon Co.op, cho rằng việc mở rộng không gian chính thức biến TP.HCM thành một thị trường khổng lồ với cạnh tranh ngày càng gay gắt. Hiện Saigon Co.op có khoảng 460 điểm bán, dự kiến mở thêm cửa hàng nhỏ ở đô thị, chung cư, vùng nông thôn để mở rộng khả năng cung ứng.
Trong bối cảnh mới, doanh nghiệp cũng đầu tư mạnh vào thương mại điện tử, logistics (kho mới ở phía tây TP.HCM) và công nghệ số hóa, trí tuệ nhân tạo nhằm tăng hiệu quả vận hành. Từ đó phát huy tốt lợi thế cạnh tranh chính là hàng Việt, hiện chiếm tới 90% sản phẩm tại hệ thống.
Xem bài gốc ở đây