Lời giải cho công sản

Trước nay, việc quản lý và sử dụng tài sản công được điều chỉnh bởi Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và Nghị định 67/2021/NĐ-CP, mới nhất là Nghị định 03/2025/NĐ-CP (hiệu lực từ ngày 1-1-2025) quy định 5 hình thức sắp xếp lại, xử lý tài sản công là nhà, đất.

 Sau đó, Chính phủ ban hành Nghị định 50/2025/NĐ-CP (ngày 28-2-2025) sửa đổi, bổ sung quy định về xử lý tài sản công trong các trường hợp tổ chức lại bộ máy nhà nước. Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 23 về tổng kiểm kê tài sản công, tiếp đến là Chỉ thị 01 và 02 và 2 Công điện 68, 80 nhằm cụ thể hóa và thúc đẩy thực thi các chỉ đạo từ Bộ Chính trị và Ban Bí thư về xử lý tài sản sau sắp xếp, tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp.

Trong đợt sáp nhập 63 tỉnh, thành còn 34, không tổ chức chính quyền cấp huyện và giảm khoảng 50% đơn vị hành chính cấp xã, thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp kể từ ngày 1-7-2025, lượng tài sản dôi dư phát sinh rất lớn, số công sở không còn sử dụng tại các địa phương rất nhiều. 

Chẳng hạn, tỉnh Quảng Nam cũ còn 387 trụ sở cấp xã, phường, thị trấn đang dôi dư, Ninh Bình ghi nhận số trụ sở công dôi dư là 370 với diện tích hơn 869.000 m2, Bà Rịa – Vũng Tàu cũ 143 cơ sở, Hải Phòng 183 cơ sở (cấp xã), Hà Nội đã xác định có 291 cơ sở dôi dư cần xử lý…

Sau Văn bản 8380/BTC-QLCS do Bộ Tài chính ban hành ngày 13-6-2025 hướng dẫn bổ sung việc xử lý, sắp xếp tài sản công là một nghị định mới định hướng phân cấp, phân quyền mạnh hơn, trao quyền toàn diện cho địa phương trong sắp xếp tài sản công, không cần xin ý kiến Bộ Tài chính như trước. UBND cấp tỉnh mới sau sáp nhập sẽ chịu trách nhiệm toàn bộ việc quản lý, sử dụng các tài sản được bàn giao. Đặc biệt, các cơ sở nhà, đất được giao cho tổ chức phát triển quỹ đất hay đơn vị kinh doanh nhà của địa phương phải báo cáo UBND cấp tỉnh để có phương án khai thác cụ thể, tránh tình trạng bỏ không, gây lãng phí.

Như vậy, chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc thực hiện từ trung ương là rất quyết liệt và thường xuyên, liên tục, nhưng chuyển động từ cơ sở trên thực tế khá chậm và lúng túng. Hàng loạt nguyên nhân được nêu ra gồm: thiếu hành lang pháp lý, chưa được trung ương hướng dẫn thực hiện đầy đủ, tiềm ẩn rủi ro, công sản trong tình trạng mắc kẹt (ví dụ vướng vụ án đang điều tra)… Đó là chưa nói các địa phương còn đang tập trung giải quyết chế độ cho cán bộ nghỉ sớm, vận hành bộ máy mới với khối lượng công việc khổng lồ…

Giá trị đất đai và tài sản trên đất của lượng công sở dôi dư trên toàn quốc là rất lớn, nếu không xử lý sớm để tối ưu hóa công năng, tái bố trí hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng thì sẽ gây lãng phí nghiêm trọng cho đất nước. Vì vậy, bên cạnh những giải pháp đã triển khai, phải ràng buộc trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương với nhiệm vụ xử lý tài sản công, chế tài rõ ràng và nghiêm minh thì mới sớm cải thiện được tình hình. 

Xem bài gốc ở đây